Door op 8 september 2025 de muren van de Royal Courts of Justice te voorzien van zijn kunst, heeft Banksy niet alleen een politieke stellingname gemaakt. Zoals gewoonlijk heeft hij een schokgolf veroorzaakt in de hedendaagse kunstmarkt, waar elke verschijning van de anonieme kunstenaar synoniem is voor speculatie, juridische spanningen en potentiële hoge waardering.
Al meer dan twintig jaar schudt Banksy de artistieke regels op. Bij elk nieuw werk begint een speculatieve machinerie te draaien. Het werk in Londen, hoewel snel afgedekt, ontsnapt niet aan dit fenomeen. Potentiële kopers hebben al juridische bureaus benaderd om te proberen de muur aan te kopen.
Tussen 2015 en 2021 steeg de omzet van de werken van Banksy van 1,2 miljoen naar 35,2 miljoen pond sterling, om zich vervolgens rond de 6 miljoen te stabiliseren in 2024. De potentiële waardering van deze nieuwe muurschildering is dus hoog (als deze behouden kan blijven).
De kwestie van eigendom: een aanhoudend juridisch vacuüm
Zoals altijd met Banksy, roept het eigendom van het werk lastige debatten op. Het gebouw behoort toe aan de HM Courts and Tribunals Service, die meteen aankondigde dat de muurschildering zou worden verwijderd vanwege behoud van het erfgoed. Officieel is de Royal Courts of Justice een geklasseerd gebouw, waardoor elke verandering van de gevel verboden is.
Maar deze beslissing staat haaks op de logica van de kunstmarkt: sommige eigenaren van met een Banksy versierde muren zijn erin geslaagd hun muurdeel te verkopen aan verzamelaars voor zes cijfers bedragen.
Een economisch model tegen de stroom in
Banksy wist de traditionele circuits te omzeilen via zijn eigen authenticatie-instelling, Pest Control Office, die de legitimiteit van zijn werken garandeert. Dit systeem stelt hem in staat controle te houden over de secundaire markt terwijl hij zijn anonimiteit, essentiëel voor zijn illegale street art-praktijk, behoudt.
Deze paradox tussen illegaliteit en extreme waardering maakt elk werk van Banksy juridisch en economisch uniek. Tot op heden zijn sommige stukken, zoals Love is in the Bin (£18,6 miljoen) of Game Changer ($21,3 miljoen), tot de duurste van de hedendaagse kunst gegroeid.
Censuur of virale marketing?
De snelle afdekking van de muurschildering, omringd door camera’s en bewakers, werd gezien als een poging tot censuur. Maar in het Banksy-ecosysteem wordt elke vorm van repressie een aandachtvermenigvuldiger en dus een waardevermeerderaar.
Zijn Instagram-account, gevolgd door 11 miljoen mensen, heeft het werk officieel gemaakt. Binnen enkele uren verspreidde de afbeelding zich over de hele wereld, wat een mediagevoel veroorzaakte dat zijn verlangens op de markt versterkt. Zelfs onzichtbaar blijft een werk van Banksy economisch bestaan.
Op weg naar institutionele bescherming van street art?
Dit nieuwe hoofdstuk hernieuwt het debat over het behoud van kortstondige en ongevraagde werken. Moeten ze worden gewist om het erfgoed te beschermen of bewaard als sociopolitieke getuigenissen? Sommige steden hebben hun keuze gemaakt: in Parijs, Bristol of Detroit worden muurschilderingen van Banksy nu beschermd net als museumwerken.
Het Verenigd Koninkrijk lijkt echter aarzeling te vertonen. Door te weigeren deze muurschildering als erfgoed te erkennen, loopt het de kans mis zijn culturele… en economische kapitaal te verrijken.
Banksy’s werk in Londen is veel meer dan een visuele klap: het is een sprankje in een economisch systeem waarin kunst, politiek en speculatie elkaar raken. Tussen markt, wet en mondiale zichtbaarheid, blijft elke zet van Banksy de regels herdefiniëren… en te gelde maken.
