Guyana, gelegen aan de noordkust van Zuid-Amerika, heeft de afgelopen jaren een ingrijpende transformatie doorgemaakt. Het land aan de Atlantische Oceaan, iets meer dan 160 kilometer verwijderd van de regenwoudkust, grenst aan Venezuela in het westen en Brazilië in het zuiden. De hoofdstad Georgetown bevindt zich midden in deze groeiende olieactiviteit, wat niet alleen invloed heeft op Guyana zelf, maar ook op de wereldeconomie en internationale verhoudingen.
Snelle Olieontdekking en Productie
In 2015 ontdekte ExxonMobil een enorme oliereserve van bijna 11 miljard vaten ruwe olie. Dit heeft Guyana in een recordtempo op de kaart gezet als de snelst groeiende olieproducent ter wereld. Het land produceert inmiddels ongeveer 650.000 vaten per dag, dankzij samenwerking met de Amerikaanse Hess Corporation en het Chinese CNOOC. Er zijn grote plannen om de productie tegen 2027 te verdubbelen.
Economische en Geopolitieke Situatie
De oliemarkt in Venezuela lijdt onder Amerikaanse sancties en interne problemen, terwijl de VS zijn activiteiten in Guyana aanzienlijk heeft uitgebreid als nieuwe energiehub. De politieke stabiliteit en de open houding van Guyana tegenover Westerse investeringen maken het land bijzonder aantrekkelijk voor Amerikaanse energiebelangen. Onder leiding van president Mohamed Irfaan Ali worden de banden met ExxonMobil versterkt, wat aanzienlijke voordelen oplevert voor beide partijen.
Invloed op de Lokale Bevolking
De olievondsten hebben gunstige gevolgen gehad: het bbp groeide in 2024 met 40 procent en de olie-inkomsten bedragen nu ongeveer $1 miljard per jaar. Exxon heeft meer dan 6.200 banen gecreëerd en ongeveer $2 miljard in lokale bedrijven geïnvesteerd, wat een aanzienlijke impuls is voor de economie. Toch zijn er zorgen: de inflatie steeg in 2023 naar 6,6 procent, wat met name huishoudens met lage en middeninkomens treft door stijgende woon- en voedselprijzen.
Kritiek op Olieovereenkomsten en Milieuzorgen
Er is forse kritiek op de olieovereenkomst uit 2016 tussen Guyana en ExxonMobil. Deze deal staat Exxon toe tot 75 procent van zijn investeringen terug te vorderen voordat winsten worden verdeeld, terwijl Guyana een royalty van slechts 2 procent ontvangt. President Ali heeft dit als een ‘slechte deal’ bestempeld, maar heronderhandeling lijkt moeilijk.
Milieuactivist Melinda Janki heeft juridische stappen ondernomen tegen Exxon vanwege milieuschade. Hoewel een overeenkomst met Noorwegen de bescherming van Guyana’s bossen waarborgt, wat het land een rol als koolstofput geeft, blijven er zorgen over mogelijke olielekken. In 2023 oordeelde een Guyanese rechtbank dat Exxon volledige aansprakelijkheid voor olielekken moet accepteren.
Financiële Zekerheid en Waarborgen
Het natuurlijke hulpbronnenfonds van Guyana heeft een versterking van $6,2 miljard gekregen, wat de financiële vooruitzichten rooskleurig maakt. Exxon heeft daarnaast een garantie van $2 miljard geboden voor eventuele olielekken, wat een belangrijke veiligheidsmaatregel is.
De olievondsten in Guyana bieden talloze kansen voor economische groei en ontwikkeling van het land. Desondanks wijzen zowel politieke als maatschappelijke stemmen op de uitdagingen die nog overwonnen moeten worden om ervoor te zorgen dat iedereen profiteert, zonder dat het milieu of de economische positie van het land wordt geschaad. Terwijl president David Granger in 2019 optimistisch opmerkte dat ‘elke Guyanees zal profiteren’, waarschuwt Wintress White dat ‘de kosten van levensonderhoud sinds het begin van de oliewinning aanzienlijk zijn gestegen’. Beleidsmakers moeten goed nadenken over hoe ze deze balans kunnen behouden voor een stabiele en duurzame toekomst.
