Onder de dikke ijslaag van Oost-Antarctica ligt een verborgen wereld, onaangeroerd gedurende 34 miljoen jaar. Deze ontdekking biedt ons een fascinerend inzicht in de geschiedenis van onze planeet en kan cruciale inzichten verschaffen voor ons begrip van klimaatverandering en de toekomstige ontwikkeling van de ijskappen. Onderzoekers maakten gebruik van geavanceerde technologieën om een tot nu toe onbekend landschap bloot te leggen, zoals de autonome onderzeeër Ran.
De technologie achter de ontdekking
Het onderzoek onder leiding van Stewart Jamieson van de Durham University maakte gebruik van RADARSAT, een Canadees satellietsysteem, waarmee veranderingen in het ijsoppervlak konden worden opgespoord. Dit systeem speelde een sleutelrol bij het onthullen van het landschap onder bijna twee kilometer ijs. Bovendien verzamelden ze aanvullende gegevens via radio-echo sounding (RES) als onderdeel van het ICECAP-project, wat onze kennis over deze verborgen wereld verder verfijnde.
Dankzij deze combinatie van technologieën konden wetenschappers gedetailleerde beelden maken van het terrein onder de ijskap, waardoor we een beeld krijgen van hoe Antarctica eruitzag voordat het volledig met ijs bedekt raakte.
Een diepere blik op het onderzoeksgebied
Het onthulde landschap is een oud terrein, uitgesleten door rivieren, met een oppervlakte die vergelijkbaar is met die van Wales. Het gebied is opmerkelijk goed bewaard gebleven, al sinds lang voor het begin van de glaciatie. Het ligt begraven onder bijna twee kilometer ijs, wat onderzoek tot nu toe heeft bemoeilijkt.
Volgens Stewart Jamieson voelt het als het openen van een tijdcapsule. Deze uitspraak weerspiegelt hoe waardevol deze ontdekking is voor ons begrip van geologische processen en de geschiedenis van het klimaat.
Verleden en geologische gevolgen
Ongeveer 34 miljoen jaar geleden maakte Antarctica nog deel uit van Gondwana, samen met continenten als Afrika, Zuid-Amerika en Australië. In die tijd had Antarctica rivieren, bossen en zelfs dinosaurussen. Rond 20 miljoen jaar geleden begonnen gletsjers zich te vormen en werd de regio geleidelijk door ijs bedekt.
De vorming van de Oost-Antarctische ijskap (EAIS) vond plaats tijdens de overgang van het Eoceen naar het Oligoceen, wat belangrijke verbanden geeft met historische klimaatveranderingen. Tijdens het Mioceen, zo’n 17 tot 14 miljoen jaar geleden, breidde de ijskap zich uit en trok zich opnieuw terug in reactie op wisselende temperaturen, vergelijkbaar met de huidige gletsjerterugtrekking.
Mariene sedimenten wijzen op perioden waarin de ijskap zich terugtrok tijdens warmere onderbrekingen, zoals tijdens de midden-Pliocene warme periode, vergelijkbaar met de smeltende gletsjers van vandaag.
Betekenis voor de toekomst
Dit onderzoek biedt waardevolle inzichten in hoe de EAIS kan reageren op door mensen veroorzaakte klimaatverandering. Tijdens warmere perioden bleek dat de EAIS gevoelig is voor terugtrekking, wat gevolgen kan hebben voor de stijging van de wereldwijde zeespiegel.
Stewart Jamieson merkte op: “Begrijpen hoe deze enorme ijskap kan reageren op door mensen veroorzaakte klimaatverandering is een urgente kwestie.” Hiermee onderstreept hij het belang van deze studie voor toekomstige besluitvorming over klimaatverandering.
De ontdekking benadrukt niet alleen hoe divers en levendig de geologie van Antarctica is, maar roept ook vragen op over hoe we kunnen anticiperen op toekomstscenario’s. Terwijl wetenschappers verder graven in deze verborgen wereld, blijft het van groot belang om te begrijpen hoe deze bevindingen ons kunnen helpen beter voorbereid te zijn op wat de toekomst brengt.
