Het legendarische schip van Capt. James Cook, de HMS Endeavour, is ontdekt voor de kust van Rhode Island, waarmee een 250 jaar oud maritiem raadsel eindelijk is opgelost. Deze vondst heeft niet alleen historische waarde, maar toont ook aan hoe doorzettingsvermogen en de toewijding van archeologen en onderzoekers – die decennialang naar dit iconische vaartuig hebben gezocht – vruchten afwerpen. Dit is vergelijkbaar met een opmerkelijke archeologische vondst in Melsonby.
Zoektocht naar de HMS Endeavour
Het Australische Nationale Maritiem Museum (ANMM) is al sinds 1999 actief op zoek naar de HMS Endeavour. Onder leiding van directeur Daryl Karp en met belangrijke hulp van archeologen zoals Kieran Hosty en James Hunter, is nu bevestigd dat het wrak, bekend als RI 2394, inderdaad de Endeavour is. Ook het Rhode Island Marine Archaeology Project (RIMAP) speelde een essentiële rol als samenwerkingspartner in deze lange zoektocht.
Volgens Daryl Karp is het eindrapport “de culminatie van 25 jaar gedetailleerd en nauwgezet archeologisch onderzoek”. Na al die jaren van hard werk is dit echt een mijlpaal voor iedereen die erbij betrokken was.
Van expeditie- tot transportschip
De HMS Endeavour begon haar eerste reis tussen 1768 en 1771 en was het allereerste Europese schip dat in Oost-Australië aanmeerde en Nieuw-Zeeland omzeilde. Na deze baanbrekende tocht werd het schip omgebouwd tot transportschip voor Britse troepen. In 1775 werd het verkocht aan het scheepvaartbedrijf Mather & Co. en kreeg het de naam Lord Sandwich. Uiteindelijk werd het schip in 1778 tot zinken gebracht voor de kust van de Verenigde Staten, een verhaal dat de spannende en soms trieste wendingen in de geschiedenis van de maritieme wereld laat zien.
Identificatie van het wrak
Het vaststellen dat het wrak RI 2394 de HMS Endeavour is, was allesbehalve eenvoudig. Onderzoekers vergeleken het wrak met oude scheepsplannen en ontdekten dat bepaalde balken precies overeenkwamen met de posities van de hoofd- en voormasten. Kieran Hosty merkte op dat “de afmetingen van al het hout bijna identiek zijn aan die van de Endeavour”, een belangrijk detail waarop zij hun conclusie baseerden.
Bovendien wees verder onderzoek uit dat het hout Brits was, wat extra bewijs leverde voor hun bevindingen. Hosty benadrukte dat men natuurlijk nooit een bord zal vinden met “Cook was hier”, maar dat er genoeg aanwijzingen waren om vast te stellen dat RI 2394 echt de Endeavour is.
Discussie over de bevindingen
Niet iedereen was meteen overtuigd van deze resultaten. Toen het ANMM in 2022 voorlopige bevindingen publiceerde, betwistte RIMAP de interpretatie, noemde het onderzoek “voorbarig” en sprak zelfs over een “contractbreuk”. Ondanks de kritiek werd de “fijne historische analyse en gedetailleerde artefactregistratie” van RIMAP door ANMM zeer gewaardeerd, wat laat zien dat samenwerking, ook bij meningsverschillen, van blijvend belang is.
De herontdekking van de HMS Endeavour is een succes voor alle betrokken archeologen en biedt bovendien nieuwe inzichten in onze gedeelde geschiedenis. Het verhaal van dit schip blijft boeien en prikkelt de nieuwsgierigheid, terwijl we blijven ontdekken wat onze oceanen nog verborgen houden.
