Het Belgische familiebedrijf Vinopres organiseert sinds 1994 het Concours Mondial de Bruxelles. In het enorme en soms onbetrouwbare universum van de wijncompetities hebben de Brusselse medailles een uitstekende reputatie. Terecht?
Iedereen heeft al eens keuzestress gehad in de wijnafdeling van een supermarkt. Een fles met een medaille van een of andere wedstrijd zorgt dan vaak voor de beslissing. Medailles kunnen de verkoop van een fles met 10 tot 15% doen stijgen. Kunnen we dan blindelings op dergelijke medailles vertrouwen? Natuurlijk niet. Als een wedstrijd een medaille toekent aan meer dan 80% van de deelnemende wijnen, hebben de consumenten het volste recht om daar vragen bij te stellen. Eric Boschman, ooit verkozen tot beste sommelier van België, deed vorig jaar het Concours International Gilbert et Gaillard door de mand vallen in het RTBF-programma ‘On n’est pas des pigeons’. Een vreselijke fluitjeswijn uit de supermarkt won er een gouden medaille, met lyrische commentaren erbovenop. In dezelfde reportage prees Eric Boschman de kwaliteit van het Concours Mondial de Bruxelles, waarvan hij regelmatig jurylid is. Daar wilden we zelf het fijne van weten.
Het Concours Mondial de Bruxelles (CMB) wordt sinds 1994 georganiseerd door Vinopres, een Belgisch familiebedrijf opgericht door Louis Havaux. Los van het CMB treedt Vinopres ook op als communicatiebureau voor de wereld van de wijn, met publicaties in gidsen en tijdschriften. Het CMB is nu in handen van Baudouin en Quentin Havaux, respectievelijk de zoon en kleinzoon van de oprichter, en is eigenlijk zelfs niet meer Brussels.
‘Het CMB werd oorspronkelijk opgericht om de Mondial du Vin te ondersteunen, een beurs die we organiseerden op de Heizel’, herinnert Baudouin Havaux zich. ‘We kwamen op het idee van een blindproeverij met de wijnen van onze exposanten. Het concept sloeg aan en daarna ging het snel. Tot 2005 zijn we in België gebleven. Vanaf het begin heeft Amorim, de wereldleider in kurkproductie, ons gesteund. Elk jaar kwam het bedrijf een presentatie geven over kurken. Na verloop van tijd werd dat vermoeiend. Toen we dat zegden, was het antwoord eenvoudig: kom dan naar Portugal als je het beter wil doen. Zo gezegd, zo gedaan. Sindsdien is het CMB continu in beweging gebleven.’
“We zijn een commercieel bedrijf dat 70% van zijn klanten frustreert. En dat is een bewuste keuze”
Elk jaar brengt het CMB 700 ervaren proevers samen om zo’n tienduizend wijnen te beoordelen. De wedstrijd is nu verdeeld in vier sessies om beter aan te sluiten op de commerciële kalender. De roséwijnen openen het bal aan het einde van de winter, gevolgd door witte en rode wijnen in de lente, bubbels aan het begin van de zomer en versterkte wijnen in september. Dit jaar stelde het CMB zijn volle pracht tentoon in het Kroatische Split, Guanajuato in Mexico en Alghero op Sardinië. Het seizoen wordt eind september afgesloten in Brussel.
‘Achteraf gezien zijn die verplaatsingen gewoon logisch,’ zegt Baudouin Havaux. ‘Ze geven de wedstrijd een internationale dimensie en moedigen lokale wijnmakers aan om deel te nemen. Als je top-proevers wil aantrekken, allemaal professionals, kun je ze niet elk jaar weer uitnodigen om naar Manneke Pis te gaan bekijken. De proevers zijn onze belangrijkste troef. Ze komen naar ons om verschillende redenen: de proeverij is interessant, het netwerk is top en er staan altijd nieuwe wijngebieden op het programma. Guanajuato is een economisch centrum in Mexico, met ‘s werelds grootste schoenenproducent en een grote Mexicaanse fabriek van General Motors. Het ligt op honderd mijl van de stranden van Cancún. En last but not least: door te verhuizen kunnen we het gastland vragen om de helft van het budget te financieren. 20% van onze proevers is oenoloog of sommelier. De overgrote meerderheid van de proevers zijn inkoper en journalist. Zij staan dicht bij de eindconsument. Het doel is om een medaille toe te kennen aan een wijn die de eindconsument plezier geeft.’
Nu komen we bij de kern van de zaak: de medailles. Het CMB geeft slechts 30% van het totale aantal geproefde wijnen een medaille. ‘We zijn een commercieel bedrijf dat 70% van zijn klanten frustreert’, lacht Quentin Havaux. ‘En dat is een bewuste keuze. Onze grootste concurrent, Decanter, deelt 80% medailles uit. Met andere woorden, het is de wijnboer die zijn eigen medaille koopt, of toch bijna. Bij ons ben je niet zeker van een medaille en dat is prima. Sommige producenten haken daarom af. Dat is dan jammer maar helaas.’
Baudouin en Quentin Havaux lichten een tipje van de sluier op over het beoordelingssysteem. Tijdens elke sessie beoordeelt elke proever, samen met vier collega’s die aan dezelfde tafel zitten, een honderdtal wijnen in een blinde proeverij. Elke proever motiveert zijn of haar beoordeling met een commentaar. Daarna komen de Faculteit Wetenschappen van de UCLouvain en professor Christian Ritter in actie. ‘De UCL analyseert het profiel van elke proever,’ legt Quentin Havaux uit. ‘Zijn of haar strengheid, consistentie, herhaalbaarheid, onderscheidingsvermogen en interactie met de rest aan de tafel. Statistisch gezien worden 80% van de medailles toegekend door 20% van de tafels. Dat is een nachtmerrie. Die tafels hebben echt niet alleen goede wijnen gekregen of de andere tafels alleen slechte. Maar wat we ook deden, we kwamen altijd weer bij hetzelfde uit. Daarom heeft professor Ritter een statistisch softwareprogramma ontwikkeld dat, op basis van de kenmerken van elke proever, de resultaten standaardiseert en de verschillende tafels in evenwicht brengt. Het werk van Christian Ritter stelt iedereen in staat om zichzelf te zijn en biedt alle wijnen dezelfde kans, ongeacht de tafel die ze proeft.’
Afhankelijk van de sessie moet elke producent tussen €160 en €180 per ingediende wijn betalen om deel te nemen. Als hun wijn een medaille wint, moeten ze ook de stickers betalen om op de flessen te plakken. Voor de meeste wedstrijden is dat een goudmijn. ‘Maar voor ons is het dat niet’, zegt Quentin Havaux. ‘Commercialiteit is niet onze beste kant. Het zit gewoon niet in ons DNA. Een rol van 1.000 stickers kost 22 euro. Dat is onze marge op onze wedstrijden, maar het is slechts 10% van onze omzet. Dat moet veel beter kunnen.’
‘Er zijn verschillende redenen voor die slechte prestaties. Ons aankoopproces was bijzonder ingewikkeld maar recent hebben we een online aankoopplatform geïntroduceerd. En er zijn heel wat producenten die hun medailles gewoon niet kopen. Voor hen is het voldoende dat hun werk wordt geapprecieerd. De kopers hechten er veel belang aan, maar waarom nog kosten maken als de wijn toch verkoopt? Daar zijn de grote distributeurs ons te hulp geschoten: ze eisen dat de medailles op de flessen worden weergegeven omdat ze de verkoop stimuleren. Carrefour België wijdt al een paar jaar verschillende pagina’s van zijn wijnfolder van september aan medaillewijnen. Dat is een mediakanaal dat we zelf niet zouden kunnen kopen. Dit jaar heeft de Italiaanse keten Pam meteen veertig wijnen voor de competitie ingeschreven. Acht daarvan zijn bekroond. Pam heeft direct een paginagrote advertentie in La Stampa gekocht en heeft de wijnen gepresenteerd in 250 verkooppunten. De wijnen gaan als warme broodjes over de toonbank. Continente in Portugal volgt een soortgelijke aanpak als Carrefour België. Gezien die successen is het een strategie die we in de toekomst met anderen moeten voortzetten.’
Na de wedstrijd ontvangt elke producent de resultaten in een formaat dat volledig nieuw is voor de sector. Elke wijn krijgt een rapport met de score, de nationaliteit van de juryleden, een aromawiel en een radar voor mondgevoel. Volgend jaar zal het CMB ook een samenvatting geven van de proeverscommentaren. Toegevoegde waarde dankzij kunstmatige intelligentie, ontwikkeld door Winespace, een Bordelese start-up waarin Vinopres een belang heeft genomen. Het CMB biedt die toegevoegde waarde, geschat op €15 per fles, aan de producenten. Het doel is om de goede reputatie van de organisatie te consolideren in een complexe context.
“Commercialiteit is niet onze beste kant. Het zit gewoon niet in ons DNA”
Jaar in jaar uit genereert Vinopres, met een twintigtal werknemers, een omzet van vier miljoen euro, waarvan drie miljoen euro uit wedstrijden. Een proefsessie van witte en rode wijnen met meer dan 300 proevers kost het CMB alleen al voor de logistiek een miljoen euro. Het gastland of de gaststreek moet volgens strikte specificaties nog eens een miljoen uitgeven aan accommodatie, eten en originele rondleidingen.
de gouverneur van de Mexicaanse staat Guanajuato, afgelopen juni. ©Vinopres
‘In 2023 heeft Vinistra, de vereniging van wijnboeren uit Istrië in Kroatië, geen cent uitgegeven’, zegt Baudouin Havaux. ‘Ze lieten alles financieren door officiële instellingen en sponsors. Dit jaar heeft de staat Guanajuato 4 miljoen euro volledig uit eigen zak betaald. De gouverneur wilde een uitzonderlijke competitie organiseren. Het was een politieke keuze, in een verkiezingsjaar, om de macht van zijn staat in de Mexicaanse wijnbouw te tonen. Een proefsessie rosés of mousserende wijnen kost 400.000 euro, waarvan de helft wordt betaald door de gaststreek.’
De afgelopen jaren heeft het CMB ook de organisatie van nationale competities in Mexico, Zuid-Afrika, Brazilië en Chili op zich genomen. Die competities kosten het CMB niets, maar brengen ook niets op. Behalve reputatie.
