Neuralink, het hersenimplantaatbedrijf van Elon Musk, test sinds 2024 zijn eerste chip bij mensen met verlamming. De ambitie van Musk gaat echter verder. Hij wil dat mensen rechtstreeks met kunstmatige intelligentie kunnen communiceren via gedachten, zonder toetsenbord, stem of scherm.
Momenteel gebruiken proefpersonen de chip om met hun gedachten een cursor te bewegen of tekst te typen. Toch kijkt het bedrijf al vooruit naar toepassingen waarbij een implantaat signalen uit het brein zou kunnen doorgeven aan een taalmodel, dat vervolgens in natuurlijke taal antwoordt. Zo’n directe “gedachte-chat” met een AI klinkt futuristisch, maar Neuralink beschouwt het als een volgende logische stap.
Van brein naar taalmodel
Het idee is gebaseerd op zogeheten brain-computer interfaces, of BCI’s. Die technologie leest elektrische signalen uit hersengebieden die normaal gesproken taal of beweging aansturen en vertaalt ze naar tekst of digitale commando’s. Een taalmodel, vergelijkbaar met ChatGPT, zou dan reageren op de gedachte-invoer van de gebruiker. Het antwoord verschijnt vervolgens op een scherm of wordt omgezet in spraak via een synthetische stem. In latere toepassingen denkt Neuralink zelfs aan neurale terugkoppeling, waarbij informatie rechtstreeks naar het brein wordt gestuurd.
Het bedrijf demonstreerde eerder al dat een proefpersoon, Noland Arbaugh, na verlamming opnieuw een computer kon bedienen via zijn gedachten. Andere deelnemers, waaronder patiënten met ALS, gebruiken de implantaten om te communiceren of digitale taken uit te voeren, zoals videobewerking en tekstgeneratie.
De huidige stand van onderzoek
Het eerste menselijke implantaat werd in januari 2024 geplaatst. Sindsdien zijn meerdere proefpersonen gevolgd. Volgens verklaringen van het bedrijf kunnen sommigen nu berichten typen of eenvoudige handelingen uitvoeren enkel door te denken. In een recente demonstratie gebruikte een ALS-patiënt zijn Neuralink-chip om een video te bewerken met behulp van een AI-stem die gebaseerd was op zijn eigen stemgeluid.
De Amerikaanse toezichthouder FDA verleende Neuralink in 2025 de zogeheten “breakthrough”-status voor zijn spraakherstelapparaat, wat het bedrijf toelaat om het onderzoek sneller uit te breiden. Neuralink werkt ondertussen aan verdere verfijning van de technologie, zodat signalen stabieler kunnen worden gelezen en beter geïnterpreteerd door AI-systemen.
Risico’s en beperkingen
Toch wijzen neurologen en ethici op belangrijke kanttekeningen. De implantatie vereist hersenchirurgie, met risico’s op infectie of verschuiving van de minuscule elektroden. Ook de stabiliteit van de signalen blijft een uitdaging. Het hersenweefsel beweegt lichtjes, waardoor signalen na verloop van tijd kunnen vervormen. Daarnaast spelen vragen rond privacy en databeheer een grote rol. Wanneer een chip gedachten of intenties kan registreren, wordt cruciaal wie toegang heeft tot die gegevens.
Critici wijzen er bovendien op dat veel van Musk’s toekomstvisie nog speculatief blijft. De huidige toepassingen, zoals computeraansturing en communicatie voor mensen met verlamming, zijn tastbaar en klinisch relevant. Het idee van een volwaardige dialoog tussen brein en AI vergt echter nog jaren onderzoek.
Vooruitzichten
Op korte termijn kan Neuralink vooral levenskwaliteit verbeteren voor mensen met motorische beperkingen. Op middellange termijn onderzoekt het bedrijf of dezelfde technologie kan worden ingezet voor spraakherstel of hands-free bediening van computers. De langetermijndroom van Musk, een echte “symbiose met AI”, blijft voorlopig toekomstmuziek, afhankelijk van technologische betrouwbaarheid, regelgeving en maatschappelijke acceptatie.
