Beperkte toegang tot financiering, gebrek aan zichtbaarheid, blijvende mentale belasting… Ondanks al deze obstakels maakt vrouwelijk ondernemerschap vooruitgang. Steeds meer vrouwen beginnen voor zichzelf en initiatieven nemen toe. Een gezamenlijk interview met Audrey Kamali en Hanna Bonnier, coördinatrices van het platform Women in Business, het centrum voor vrouwelijk ondernemerschap van hub.brussels, het Brussels Agentschap voor Ondernemerschap.
Een ecosysteem in opbouw
“Vandaag de dag is slechts 30% van de zelfstandigen in Brussel een vrouw”, stellen Audrey Kamali en Hanna Bonnier direct, terwijl ze net zo talrijk zijn als mannen in de hoofdstad. Een duidelijk onevenwicht dat de coördinatrices van Women in Business, een initiatief van hub.brussels, proberen te corrigeren. Hun missie? Ondernemerschap toegankelijk maken voor alle vrouwen door het centraliseren van middelen en het coördineren van een breed netwerk van partners.
Een manier om een van de eerste obstakels aan te pakken: het gebrek aan kennis en zelfvertrouwen tijdens de pre-creatiefase. “In deze fase geven vrouwen aan minder vaardigheden of oriëntatiepunten te hebben dan mannen.” Een werkelijkheid die kan worden gecompenseerd door betere toegang tot informatie, concrete tools en gerichte evenementen.
De uitdaging van financiering
Het tweede belangrijke obstakel: de toegang tot financiering. Banklenen, familiehulp of kapitaalverhogingen… Vrouwen stuiten op een glazen plafond. “Ze geven aan minder financiële garanties te hebben dan hun mannelijke tegenhangers. Gevolg: ze betalen zichzelf minder — minder dan €20.000 per jaar voor meer dan 50% van de hoofdzakelijk zelfstandige vrouwen — en hebben moeite om hun activiteiten te ontwikkelen. Het is een vicieuze cirkel”, constateert Audrey Kamali.
Hoewel er alternatieven zijn — microkredieten, crowdfunding, specifieke fondsen zoals SheFunds of Sista — zijn ze vaak te onbekend of moeilijk toegankelijk. Naast de sectorale vooroordelen die blijven bestaan: “Waarom wordt een bedrijf in haarverzorging, een bloeiende sector, niet met evenveel enthousiasme ontvangen als een app in zonne-energie?”
Een andere visie op het bedrijf
Bovendien willen veel vrouwelijke ondernemers betekenis creëren, sociale of ecologische impact hebben en een persoonlijke balans vinden. “Dit type taal wordt echter niet altijd goed ontvangen in de traditionele investeringssferen, waardoor ze tegen meer moeilijkheden aanlopen om financiering te vinden”, analyseert Hanna Bonnier. Bewijs dat er alternatieven bestaan: het cluster CircleMate, gelanceerd door hub.brussels, brengt bedrijven met een ecologische impact samen, waarvan 50% door vrouwen wordt geleid.
Het (nog steeds) ongelijke gewicht van ouderschap
In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, plaatsen zowel mannen als vrouwen een balans tussen werk en privéleven hoog op hun prioriteitenlijst wanneer ze zelfstandig worden. Maar in de praktijk zijn het vooral de vrouwen die de mentale last dragen en de professionele gevolgen van ouderschap ondervinden. “Sommige onderneemsters wenden zich tot specifieke netwerken zoals Empower Maman Solo, dat de begeleiding aanpast aan de behoeften van alleenstaande moeders. Maar anderen willen terecht niet tot deze problematiek worden beperkt. De uitdaging is om de begeleiding te kunnen kiezen op basis van hun eigen behoeften”, benadrukt Audrey Kamali.
Een constatering die het belang van het ont-genderen van familiale kwesties benadrukt: er zijn vandaag weinig ruimtes voor papa’s solo of mannen die ouderschap en ondernemerschap willen combineren. “Men praat vaak over gedeelde verantwoordelijkheid, maar nooit over papa solo, er is een inconsistentie in de boodschap.”
Voortrekkersrollen in opkomst, vooral in de techsector
Een andere emancipatiekans: representatie. Lang afwezig, wint de vrouwelijke ondernemer, vooral in de STEM-sectoren (wetenschap, technologie, engineering, wiskunde), die ook de meest winstgevende zijn, terrein.
“Vijf jaar geleden waren vrouwelijke rolmodellen in de technologie bijna niet aanwezig. Vandaag de dag vermenigvuldigen ze zich dankzij initiatieven zoals The Future of Tech is Female of het Women Digital Festival, jaarlijks georganiseerd door hub.brussels”, zegt Hanna Bonnier. Het doel is om de verwerving en ontwikkeling van vaardigheden door vrouwen te ondersteunen, aangezien digitale tools (websitecreatie, e-commerce, AI…) onmisbaar zijn, ongeacht de sector. Het evenement is ook ontworpen om de meest tech-geïnteresseerde vrouwen aan te moedigen om verder te gaan en wellicht in deze nog sterk door mannen gedomineerde sector te beginnen.
Wat nog gedaan moet worden
Brussel heeft duidelijke toezeggingen gedaan. Sinds drie jaar wordt een oproep voor projecten voor vrouwelijk ondernemerschap ondersteund door het ministerie van Gelijke Kansen. En de coördinatrices benadrukken: “Het is belangrijk dat het overheidsbeleid blijft investeren in bestaande netwerken, goede praktijken waardeert en initiatieven met impact ondersteunt.”
Want voor Audrey Kamali en Hanna Bonnier zal de echte vooruitgang worden gemeten op de dag dat hun werk niet meer nodig is. “Ons doel is uiteindelijk om te verdwijnen. Wanneer het ecosysteem voldoende inclusief, gestructureerd en rechtvaardig is, zodat vrouwen evenveel kansen hebben als mannen, zonder specifieke begeleiding.” Om dit te doen, “moeten we niet alleen rendabiliteit waarderen, maar ook impact, veerkracht en collectiviteit. En op dat gebied hebben vrouwen veel te bieden.”
