Al twee decennia biedt de werkcoöperatie Dies een solidaire en persoonlijke benadering van traditioneel ondernemerschap. Haar directeur, Chrystelle Geenen, blikt terug op de fundamenten van een gedurfd hybride model, de realiteiten in het veld, structurele uitdagingen en toekomstperspectieven van een systeem dat samenwerking en veiligheid centraal stelt in ondernemen.
Forbes.be – Dies bestaat 20 jaar. Waaruit bestaan haar werkcoöperaties en welke visie dragen ze uit?
Chrystelle Geenen – Dies biedt een alternatief voor het klassieke ondernemerschap, dat vaak eenzaam en onzeker is. Wij bieden iedereen de kans om hun activiteiten te ontwikkelen in een coöperatief kader, met administratieve, boekhoudkundige en vooral menselijke ondersteuning. Wat ons onderscheidt, is deze constante aanwezigheid: achter elke e-mail of oproep staat iemand die luistert, ondersteunt en adviseert. Het is een vorm van solidair ondernemerschap die ingaat tegen de individualistische logica.
– Hoe is dit model tot stand gekomen?
– Het ontstond uit een observatie van onze oprichters, Paul Maréchal en Michel de Wasseige: veel ondernemers voelden zich alleen en machteloos tegenover de administratieve complexiteit. Hun vak kennen betekent niet dat ze weten hoe ze btw, sociale bijdragen of wettelijke verplichtingen moeten beheren. Geïnspireerd door het Franse model van activiteit en werkcoöperaties (CAE), hebben ze een structuur geïntroduceerd die coaching en verantwoordelijkheid combineert. Uiteindelijk leidde dit tot structuren zoals Azimut of Dies, waar iedereen kan kiezen om werknemer of zelfstandige te zijn, afhankelijk van wat het beste past bij hun persoonlijke situatie en project.
– Is de keuze voor een werknemersstatus in een coöperatie echt voordelig?
– Voor velen wel. De status van zelfstandige jaagt terecht schrik aan. Bij Dies betekent werknemer worden een bewuste onderwerping, een duidelijk kader. Het biedt een vast salaris en basis sociale rechten zoals vakantiegeld, ouderschapsverlof, eindejaarspremies of pensioenbijdragen. Maar let op: deze voordelen hebben een prijs die de ondernemer zelf draagt. Het is niet de coöperatie die de salarissen betaalt. Het is daarom een echte verantwoordelijkheid. Onze rol is om hen te helpen kiezen wat het meest relevant is. We maken nauwkeurige simulaties en leggen de voordelen en beperkingen van elke optie uit. De keuze ligt altijd bij de ondernemer.
– Hoe financiert een model zoals Dies zich?
– Wij ontvangen geen specifieke structurele subsidies voor ons model. Dit is een kwetsbaarheid en een politiek strijdpunt. Onze werking steunt voornamelijk op een bijdrage van 8% op de operationele marge van de ondernemers. Dit dekt 60 tot 80% van ons budget. De rest komt uit reguliere werkgelegenheidsmaatregelen, zonder specifieke doelstellingen. Het is weinig, waardoor we heel nauwkeurig moeten beheren.
– Brengt deze financiële kwetsbaarheid uw begeleidingsmissie niet in gevaar?
– Het dwingt ons om inventief te zijn. We hebben een balans nodig tussen startende ondernemers en meer ervaren profielen. De eersten hebben veel ondersteuning nodig, maar een lage bijdragecapaciteit. De laatsten versterken de economische basis. Het gebeurt in een geest van solidariteit: iedereen draagt bij naar vermogen en profiteert van dezelfde diensten. Sommigen accepteren die 8% niet uit economische overwegingen, maar omdat ze de collectieve waarden delen.
– Wat is het typeprofiel van uw leden?
– We onderscheiden drie profielen. Ten eerste, de beginners die op zoek zijn naar eenvoud en veiligheid. Dan, de competente professionals die door de administratieve rompslomp zijn geraakt: timmerlieden, schoonheidsspecialisten, kappers… Ten slotte de ervaren ondernemers die hun eigen structuur kunnen creëren, maar kiezen voor Dies voor het coöperatieve kader, de filosofie en de menselijke verbondenheid die het cultiveert.
– Dies telt een meerderheid van vrouwen onder haar coöperanten. Hoe verklaart u dat?
– Het is een vaak geconstateerde trend in broedplaatsen en incubators. Bij ons vormen vrouwen meer dan twee derde van de leden, het omgekeerde van het klassieke ondernemerschapslandschap. Ik denk dat ons model aansluit op de behoefte aan zekerheid, verbondenheid en begeleiding, waar vrouwen soms gevoeliger voor zijn. We breken ook de eenzaamheid, die onderneemsters bijzonder raakt. En dat maakt een enorm verschil.
– U pleit voor juridische erkenning van het coöperatieve werkmodel. Hoe staat het daarmee?
– In Frankrijk is de status van ondernemende werknemer opgenomen in de Arbeidswet. In België werken we aan een vergelijkbare erkenning met andere actoren zoals Smart. Deze pleidooi maakt vorderingen: de werkcoöperatie wordt vermeld in de algemene politieke verklaring van Wallonië en we hebben gesprekken geopend met de minister van Sociale Economie, Yves Coppieters. Het doel is een stabiele juridische definitie te krijgen die ons model legitimeert en structureert.
– Welke ambitie heeft u om de samenwerking verder te versterken?
– We willen afstappen van de logica van administratieve dienstverlening. We moeten de samenwerkingsdynamiek onder leden versterken, een echte gemeenschap creëren. In Frankrijk hebben sommige CAE’s voorbeeldige modellen ontwikkeld van vaardigheidsdeling. We laten ons erdoor inspireren.
– Elke ondernemer wordt begeleid door een coach. Wat is zijn rol?
– Hij is cruciaal. Sommigen spreken over hun coach als een beschermengel. Deze persoonlijke band biedt veel meer dan technische ondersteuning: het is ook morele steun, een menselijk toezicht. De mentale gezondheid van zelfstandigen is een belangrijk aandachtspunt. Coaches zijn er om isolement te voorkomen, problemen aan te horen en snel te handelen bij tegenvallers. Anders dan bij grote, gecentraliseerde structuren kunnen wij dankzij ons regionaal netwerk dichtbij, responsief en toegankelijk zijn.
– Dies is een speler in de sociale economie. Welke waarden verdedigt u?
– Wij verdedigen een economie van samenwerking, gebaseerd op verantwoordelijkheid, solidariteit en democratie. Dit betekent niet dat onze leden binnen de sociale economie moeten opereren, maar onze structuur belichaamt haar principes: participatief bestuur, transparantie, dienstverlening aan het project in plaats van winstmaximalisatie.
