Wat als de meest effectieve breinen niet waren wie we denken? Terwijl diversiteit centraal staat in HR-strategieën, blijft neurodiversiteit een vergeten aspect in bedrijfsinclusiebeleid. Toch heeft het betrekking op bijna 20% van de bevolking – dat is één op de vijf mensen in uw team. Vaak onzichtbare profielen, soms niet gediagnosticeerd, met unieke behoeften maar van onschatbare waarde.
Om deze talenten in de kijker te zetten, richtten Moira Wrathall en Audrey Carrafa HyperSens op, een atypisch Belgisch collectief dat zich toelegt op neuro-inclusie. Zij lanceerden ook de Neurodiversity Experience Day (NED), waarvan de volgende editie op 19 juni in Brussel plaatsvindt. Het doel? Bedrijven sensibiliseren rond de uitdagingen én kansen van neurodivergentie op de werkvloer.
Anders denken, anders werken
Neurodiversiteit is in eerste instantie een biologisch gegeven. Iedereen neemt waar, onthoudt, denkt of leert op een andere manier. Maar wanneer deze verschillen sterk afwijken van de meerderheid, spreken we van neurodivergentie. Dit omvat zogenaamde ‘atypische’ profielen: DYS-stoornissen, ADHD, autisme spectrum stoornis (ASS), hoogbegaafdheid (HPI)…”Het probleem is dat deze mensen vaak hun hele leven proberen zich te camoufleren om in het systeem te passen,” legt Audrey Carrafa uit. Deze ‘maskeringstrategie’, die veel energie kost, belemmert het gebruik van hun volledige potentieel. En velen van hen zijn zich niet eens bewust dat ze betrokken zijn. “We hebben soms ADHD’ers die zich daar niet van bewust zijn of HPI’s bij wie het hoge potentieel autistische stoornissen compenseert, wat de diagnose moeilijker maakt.”
Onverwachte voordelen
Wat bedrijven soms als zwakheden beschouwen – afleiding, hypersensitiviteit, schijnbare traagheid, moeite met interactie – verbergt in werkelijkheid uitzonderlijke vaardigheden. Creativiteit, veerkracht, buiten de kaders denken, diepgaande analyse, hyper-specialisatie: dit zijn allemaal kwaliteiten die worden gewaardeerd in veeleisende omgevingen.”Deze mensen hebben vaak al vroeg aanpassingsstrategieën moeten ontwikkelen omdat het schoolsysteem niet op hen was gericht. Het resultaat: ze kunnen het grotere geheel overzien, complexe problemen oplossen, of een onderwerp met een intensiteit onderzoeken die anderen niet hebben,” verduidelijkt Moira Wrathall.Een Deloitte-onderzoek toont zelfs aan dat bedrijven die inzetten op neurodiversiteit gemiddeld 30% prestatiewinsten boeken en 2,5 keer meer ideeën genereren met hun teams. Accenture spreekt zelfs van een 1,4% hogere omzet voor de meest inclusieve structuren.
Een nog te weinig benut potentieel
Maar hoewel de cijfers veelbelovend zijn, blijft de praktijk terughoudend. In België is bedrijfsneuroinclusie nog in de kinderschoenen. “We bevinden ons in de sensibilisatiefase,” erkennen de twee experts. Maar 59% van de noodzakelijke aanpassingen is gratis te implementeren: flexibele schema’s, duidelijke instructies, regelmatige feedback, geïsoleerde pauzeruimtes, mogelijkheden om zich terug te trekken na vergaderingen.Enkele pioniers vallen op, zoals Carrefour, dat heeft gewerkt aan het verminderen van sensorische prikkels in zijn open ruimtes, of Microsoft France, waar Philippe Trotin een speciale afdeling over dit onderwerp leidt. Proximus heeft immersieve workshops opgezet voor leidinggevende teams en alle medewerkers. Maar de voorbeelden blijven zeldzaam en beperken zich in België tot de grotere bedrijven. “We horen soms: ‘Ik ben niet klaar voor deze diversiteit, het maakt me bang, ik begrijp het niet.’ Maar het is geen liefdadigheidskwestie. Het is een zakelijk thema.”
Duurzame prestaties
De sectoren technologie, financiën, marketing en creatie worden bijzonder beïnvloed. Bij Ubisoft is er een neuromixteam opgezet om deze profielen te waarderen. In noodsituaties (leger, ziekenhuizen) zijn ADHD patiënten oververtegenwoordigd. Hun behoefte aan snelle stimulatie, hun beloningslogica en hun stressmanagement maken hen uiterst effectief.Voor bedrijven die willen investeren, raden Audrey Carrafa en Moira Wrathall een drievoudige aanpak aan:
- Governance: Integreer neuroinclusie in HR-processen (werving, onboarding, enz.).
- Management: Flexibiliseer de arbeidsomstandigheden, verduidelijk de instructies, pas de communicatie aan.
- Team: Creëer een vertrouwensklimaat, train in luisteren en breek met normatieve logica.
“We moeten overstappen van management door expertise naar management door talent. Het gaat niet om het aantal jaren ervaring, maar om wat iemand kan bijdragen in zijn of haar uniciteit,” benadrukt Moira Wrathall.
Voorbij ‘diversity washing’
Pas wel op om niet te vervallen in ‘diversity washing’. Neuroinclusie is meer dan wat affiches of inspirerende profielen. “De neuroatypische mensen zijn er al. Het doel is een omgeving te creëren waar ze kunnen functioneren zonder zich te hoeven bewijzen,” benadrukt Audrey Carrafa. En dit fundamentele werk komt iedereen ten goede. “Het doel is niet alleen plek te maken voor ADHD’ers of DYS’ers. Het gaat erom de mens weer centraal te stellen. Prestaties en welzijn worden vaak tegenover elkaar geplaatst, terwijl ze goed samengaan. Een flexibeler, meer verwelkomende werkplek is voor iedereen voordelig.”
Denk het bedrijf anders
Nu nieuwe generaties op zoek zijn naar meer betekenis, meer vrijheid, meer individuele erkenning, wordt de vraag naar neuroinclusie cruciaal. “We bewegen richting een management van nuance. Het is niet zwart of wit; het is een eindeloos spectrum van cognitieve, emotionele, gedragsmatige verschillen. En deze rijkdom, deze som van unieke perspectieven, is de waarde van een bedrijf.” Een krachtig statement voorafgaand aan de NED – Neurodiversity Experience Day – op 19 juni in Brussel. Een gelegenheid voor professionals om te leren, uit te wisselen, te luisteren en misschien anders te gaan denken.
In het kort: waarom inzetten op neuroinclusie?
- 15 tot 20 % van de bevolking is neuroatypisch
- 30 % prestatieverbetering van het team (Deloitte)
- 2,5 keer meer ideeën gegenereerd (Deloitte)
- 1,4 % meer omzet (Accenture)
- 20% minder ziekteverzuim (Forbes)
- 40% minder burn-out binnen deze profielen (Neurodiversity Foundation)
- 0 € voor 59 % van de noodzakelijke aanpassingen
